22 paź Jak przestrzegać granic w rodzinie?
Rodzice chyba zapomnieli, iż dzieci bardziej niż czegokolwiek innego potrzebują zasad życia, które jasno ustalają, co jest dobre, a co złe.
R. Coles
Codziennością są sytuacje, w których rodzice i wychowawcy zmierzają się z pragnieniami czy kaprysami dzieci, ich dobrym bądź uciążliwym czy wręcz nieznośnym zachowaniem.
Oto kilka przykładów:
-Nie będę tego jadł. To jest niedobre.
-Kup mi grę. Aaaaaaaaaaaaa…!!! (krzyk).
-Nie zostawiaj mnie w przedszkolu. Nie kochasz mnie.
-Co się pani czepia? Zawsze tylko mnie pani widzi!
Nie jest łatwo odróżnić kaprysy dzieci od ich rzeczywistych potrzeb. Zresztą do jednego i drugiego dzieci mają prawo. Dopiero reakcja dorosłego może przyczynić się do tego, że dziecko samo spostrzeże różnicę i wyciągnie wnioski albo – wprost przeciwnie – utwierdzi się w przekonaniu, że wszystko mu wolno.
Zasady zapewniają poczucie bezpieczeństwa. Dzięki nim wiemy, czego się spodziewać. Mogą także pomóc w takim porozumiewaniu się z ludźmi, aby nie ranić siebie nawzajem.
Aby móc dziecku określać granice, trzeba najpierw poznać swoje granice, trzeba otworzyć się na prawdę o sobie.
Nasze granice budują poczucie własności i odpowiedzialności. Kiedy wiem, jakie mam granice, wiem też, za co jestem odpowiedzialny, a za co nie: jestem odpowiedzialny za siebie i w stosunku do innych, ale nie jestem odpowiedzialny za myśli i uczucia innych.
Dziecko dopiero uczy się ustawiania granic, przestrzegania zasad i norm – najpierw od rodziców, potem do innych dorosłych – by móc w odpowiednim momencie swojego życia dokonywać świadomych wyborów w taki sposób, aby nie ranić siebie i innych.
Jak określać dziecku granice?
Krok pierwszy: słowa
1. Komunikat powinien dotyczyć zachowania dziecka – skoncentruj się na zachowaniu, a nie na postawie, uczuciach lub wartościach dziecka:
| NIE Zosiu, nie widzisz, że jestem zajęta? | TAK Rozmawiam. Stukanie mi przeszkadza. |
2. Bądź bezpośredni i konkretny – powiedz jasno i krótko, czego oczekujesz od dziecka, oraz w razie potrzeby, kiedy i jak ma wykonać określone zadanie:
| NIE Tylko nie wracaj zbyt późno! | TAK Wróć na kolację o wpół do siódmej. |
3. Dokładnie określaj konsekwencje.
| NIE Tylko nie jedź rowerem po ulicy, bo możesz wpaść pod samochód! | TAK Rowerem możesz jeździć po chodniku lub na podwórku. Inaczej schowam go w garażu. |
4. Mów stanowczo, ale nie podnoś głosu. Nie bądź szorstki.
Krok drugi: czyny
Popieraj słowa działaniem – twoje słowa są na tyle wiarygodne, na ile potwierdzają je stojące za nimi działania! Reaguj natychmiast, kiedy dziecko idzie się bawić, a nie wypełniło swoich obowiązków, np. „Nie ma zabawy, póki nie odłożysz butów na miejsce” lub „Jeśli po sobie nie posprzątasz, nie dostaniesz klocków przez kilka dni”.
Opracowała
Sylwia Jeziorowska
Literatura:
1. A. Faber i E. Mazlish, „Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły”, Poznań 1992;
2. J. Sakowska, „Szkoła dla Rodziców i Wychowawców”, Warszawa 2008.
3. www. swierszczyk.pl
